Η ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟ ΠΗΛΙΟ: η κατασκευή νέων έργων και η συντήρηση του υπάρχοντος δικτύου
Τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά ενός οδικού δικτύου (πλάτος οδοστρώματος, κατά μήκος κλίσεις, αποστάσεις ορατότητας κλπ), η διέλευσή του δικτύου μέσα από κατοικημένες περιοχές και οικισμούς, ο εξοπλισμός πληροφόρησης και ο εξοπλισμός ασφαλείας (οριοδείκτες, στηθαία ασφαλείας, πινακίδες πληροφόρησης κλπ) και η ποιότητα των οδοστρωμάτων, είναι μια σειρά παραμέτρων που συμβάλλουν στην οδική ασφάλεια.
Το θέμα της οδικής ασφάλειας στο κύκλωμα του Πηλίου συζητήθηκε εκτενώς στην τελευταία συνεδρίαση του Νομαρχιακού Συμβούλιου. Αφορμή αποτέλεσε η μέχρι σήμερα αρνητική στάση του ΥΠΕΧΩΔΕ, στο κοινό αίτημα Νομάρχη και Δημάρχων του Πηλίου, η αποσπασματική μεταφορά της αρμοδιότητας του εθνικού δικτύου στη ΝΑΜ και το πρόσφατο δυστύχημα στο Ξουρίχτι.
Το οδικό δίκτυο του Πηλίου σχεδιάσθηκε και κατασκευάσθηκε πριν από πολλά χρόνια με μεθόδους και προδιαγραφές που δεν ανταποκρίνονται στις σύγχρονες απαιτήσεις κυκλοφορίας. Επιμέρους επεμβάσεις, που πραγματοποιήθηκαν κατά καιρούς, έχουν βελτιώσει την κατάσταση σε ορισμένα τμήματα του δικτύου.
Σε γενικές γραμμές, όμως, παραμένει ένα οδικό δίκτυο ελλιπές από πλευράς κυκλοφοριακής ικανότητας, με σημαντικά προβλήματα φθορών στα οδοστρώματα, ανεπαρκούς σήμανσης και διαγραμμίσεων, έλλειψης σωστού σχεδιασμού και φωτισμού στους ισόπεδους κόμβους κλπ.
Σε ποιον, όμως, ανήκει η αρμοδιότητα του οδικού κυκλώματος του Πηλίου και ποιος πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες; Τι ανήκει στο ΥΠΕΧΩΔΕ, τι ανήκει στη Νομαρχία και τι ανήκει στους Δήμους;
Μέχρι τον Οκτώβριου 2007 το εθνικό οδικό δίκτυο, όπως είναι το δίκτυο του Πηλίου, ανήκε στο ΥΠΕΧΩΔΕ και τις περιφερειακές υπηρεσίες του, το επαρχιακό δίκτυο στις Νομαρχίες και το δημοτικό δίκτυο στους Δήμους. Ξαφνικά και χωρίς καμιά προετοιμασία το Υπουργείο κάνει μια κίνηση «αποκέντρωσης». Κατ’ εξουσιοδότηση νόμου που ψήφισε το ΥΠΕΧΩΔΕ και με αποφάσεις που εξέδωσαν οι Περιφερειάρχες, μεταφέρθηκε «εν μια νυκτί» στις Νομαρχίες, «μια καυτή πατάτα». Χωρίς καμιά πρόβλεψη μεταφοράς των αντίστοιχων πόρων, χωρίς καμία πρόβλεψη ενίσχυσης των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων με προσωπικό και εξοπλισμό τους μεταβιβάσθηκε η αρμοδιότητα επιμέλειας του εθνικού οδικού δικτύου που περιλαμβάνεται στα όρια του Νομού τους. Με την απόφαση αυτή μεταβιβάσθηκε πρόσθετο οδικό δίκτυο 200 χιλιομέτρων στη Ν.Α. Μαγνησίας. Έτσι οι πολίτες πλέον θα στρέφονται κατά των Νομαρχών και των Δημάρχων κι όχι κατά της κεντρικής Διοίκησης.
Πέρυσι, κάτω από την αντίδραση της Ένωσης Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων (ΕΝΑΕ), ακόμη και με προσφυγές στο ΣτΕ για αντισυνταγματικότητα, το ΥΠΕΧΩΔΕ συνέχισε να ασκεί την αρμοδιότητα της συντήρησης και του αποχιονισμού του εθνικού δικτύου. Φέτος, όμως, την αρμοδιότητα πρέπει να την ασκήσουν οι Νομαρχίες. Διατέθηκε για το λόγο αυτό πίστωση 65 εκ. ευρώ, για όλη τη χώρα, που δεν επαρκεί χωρίς να υπάρχει όμως καμιά πρόβλεψη για τον απαιτούμενο εξοπλισμό και το προσωπικό. Η ΔΕΣΕ π.χ. που είχε μέχρι σήμερα την ευθύνη για τη Μαγνησία διέθετε επτά(7) μηχανήματα αποχιονισμού και δεκατέσσερα(14) άτομα προσωπικό το οποίο ενισχυόταν κάθε χρόνο με άλλους τόσους εκτάκτους. Η ενέργεια αυτή της κεντρικής Διοίκησης δεν μπορεί ούτε αποκέντρωση να θεωρηθεί ούτε είναι μια έντιμη αντιμετώπιση της Αυτοδιοίκησης.
Για την αναβάθμιση, λοιπόν, του οδικού κυκλώματος του Πηλίου, απαιτούνται γενναίες παρεμβάσεις σε δύο κατευθύνσεις: αφενός μεν στον τομέα της συντήρησης, αφετέρου δε στην τομέα της μελέτης και κατασκευής νέων τμημάτων που θα παρακάμπτουν τους οικισμούς και θα βελτιώνουν το υπάρχον δίκτυο.
Γενναία παρέμβαση στο τομέα της συντήρησης του δικτύου σημαίνει γενναία χρηματοδότηση από την πλευρά της πολιτείας, αφού οι πόροι που διαθέτει η ΝΑΜ δεν επαρκούν παρά μόνο για τη στοιχειώδη ετήσια συντήρηση και την αντιμετώπιση εκτάκτων ζημιών που προκαλούνται.
Ήδη η ΝΑΜ έχει εντάξει στο ΠΕΠ Θεσσαλίας και αναμένεται να υλοποιηθεί μέχρι τέλους του χρόνου η δημιουργία ενός Ολοκληρωμένου Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών (Γ.Σ.Π.) για τη διαχείριση στοιχείων οδικής υποδομής με σκοπό την οδική ασφάλεια. Το σύστημα θα περιλαμβάνει ποιοτικά και περιγραφικά δεδομένα του εθνικού, του επαρχιακού καθώς και του βασικού διαδημοτικού δικτύου του Νομού Μαγνησίας.
Θα ακολουθήσει η προκήρυξη και η σύνταξη μιας μελέτης οδικής ασφάλειας για το σύνολο του οδικού δικτύου και θα διεκδικηθούν από το Δ’ ΕΣΠΑ και άλλες πηγές χρηματοδότησης πιστώσεις 20 εκ ευρώ, σύμφωνα με το επιχειρησιακό σχέδιο της ΝΑΜ, για την κατασκευή έργων αναβάθμισης της οδικής ασφάλειας στο Νομό.
Εκτός όμως από τον τομέα της συντήρησης βασική παράμετρος για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας στο Πήλιο είναι η κατασκευή έργων αναβάθμισης του βασικού οδικού κυκλώματος του Πηλίου.
Με την κατασκευή του δρόμου Χάνια – Κισσός το βασικό οδικό κύκλωμα, που θα είναι κατά δώδεκα(12) χιλιόμετρα μικρότερο, θα αποτελείται από τη διαδρομή Βόλος – Χάνια – Κισσός – Τσαγκαράδα - Νεοχώρι – Άφησος - Αγριά - Βόλος.
Ποιες είναι οι αναγκαίες παρεμβάσεις που θα πρέπει να γίνουν στο οδικό αυτό κύκλωμα, ώστε να έχουμε αναβάθμιση της ασφάλειας και βελτίωση της κυκλοφοριακής ικανότητας; Απαιτούνται τρεις(3) βασικές παρεμβάσεις, μετά την ολοκλήρωση του Περιφερειακού του Π.Σ. Βόλου. Η πρώτη αφορά το τμήμα από Αγριά μέχρι Άφησσο, η δεύτερη το τμήμα από Βόλο μέχρι Πορταριά και η τρίτη το τμήμα από Καλαμάκι μέχρι τον Κισσό.
Η μελέτη παράκαμψης των παραλιακών οικισμών, από Βόλο μέχρι Αφέτες, είναι σε στασιμότητα. Εκτός από τη διαφωνία της πεδινής χάραξης, στα Λεχώνια, είναι σε εκκρεμότητα η ολοκλήρωση της μελέτης παράκαμψης της Αγριάς και η ολοκλήρωση της μελέτης παράκαμψης των οικισμών Μαλάκι, Καλά Νερά, Κορώπη μέχρι το «δέλτα» Αφήσου, λόγω έλλειψης χρηματοδότησης από το ΥΠΕΧΩΔΕ που εκπονεί τις μελέτες. Διεκδικούμε την ολοκλήρωση των μελετών κι έχουμε καταθέσει εδώ και καιρό κοινό υπόμνημα με τους Δημάρχους του Πηλίου στο ΥΠΕΧΩΔΕ. Για τον άξονα προς τα Χάνια τα πράγματα είναι αρκετά μπλεγμένα, γιατί μια μελέτη που ξεκίνησε τη 10ετία του ’90 για παράκαμψη της Άλλης Μεριάς και άλλων οικισμών έχει καταλήξει, χωρίς να έχει ολοκληρωθεί, στα δικαστήρια μεταξύ των μελετητών της ΝΑΜ και του ΥΠΕΧΩΔΕ.
Η σημερινή Νομαρχιακή Αρχή θεωρεί πολύ σημαντική αυτή την παράκαμψη, διότι η σημερινή χάραξη «ασφυκτιά» διαμέσου των κατοικημένων περιοχών, ενώ τα επόμενα χρόνια η κατάσταση θα είναι πολύ χειρότερη. Γι’ αυτό έχει αναθέσει ήδη τη σύνταξη πραγματογνωμοσύνης, ώστε στη συνέχεια να ολοκληρώσει τις απαιτούμενες μελέτες.
Το τρίτο προβληματικό τμήμα του δικτύου είναι το τμήμα από Καλαμάκι μέχρι Ξουρίχτι που παρουσιάζει τις περισσότερες τεχνικές δυσκολίες και τον υψηλότερο βαθμό επικινδυνότητας, δεδομένου ότι τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του παραμένουν αναλλοίωτα από τότε που κατασκευάστηκε, εδώ και περίπου πενήντα χρόνια. Για το τμήμα αυτό το ΥΠΕΧΩΔΕ είχε συντάξει παλαιότερα αναγνωριστική μελέτη.
Διεκδικούμε από το ΥΠΕΧΩΔΕ και το ζητήσαμε ήδη από το Μάιο του 2007, με κοινό υπόμνημα με τους Δημάρχους του Πηλίου, τη σύνταξη μελέτης από Καλαμάκι μέχρι Κισσό, ώστε να παραγραμματισθούν στη συνέχεια έργα αναβάθμισης του δύσκολου αυτού τμήματος.
Δυστυχώς, ένα χρόνο μετά, όχι μόνο δεν ανατέθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ η μελέτη, αλλά η μόνη εξέλιξη που υπήρξε ήταν να μεταφερθεί στις Νομαρχίες και τους Δήμους η αρμοδιότητα συντήρησης και του εθνικού δικτύου, ενός δικτύου με πολλές ανάγκες συντήρησης και βελτιώσεων.Η εικόνα που παρουσιάσαμε δεν είναι καθόλου αισιόδοξη. Οι φορείς του Νομού δεν πρέπει να εφησυχάζουν. Είναι απόλυτα αναγκαίο το ΥΠΕΧΩΔΕ και η Περιφέρεια, σε συνεργασία με τη ΝΑΜ και τους Δήμους, να προωθήσουν και να υλοποιήσουν τα απαιτούμενα έργα, με τα οποία θα επιτευχθεί η αναβάθμιση του οδικού δικτύου του Πηλίου, που είναι προϋπόθεση και για την τουριστική ανάπτυξη.
Το θέμα της οδικής ασφάλειας στο κύκλωμα του Πηλίου συζητήθηκε εκτενώς στην τελευταία συνεδρίαση του Νομαρχιακού Συμβούλιου. Αφορμή αποτέλεσε η μέχρι σήμερα αρνητική στάση του ΥΠΕΧΩΔΕ, στο κοινό αίτημα Νομάρχη και Δημάρχων του Πηλίου, η αποσπασματική μεταφορά της αρμοδιότητας του εθνικού δικτύου στη ΝΑΜ και το πρόσφατο δυστύχημα στο Ξουρίχτι.
Το οδικό δίκτυο του Πηλίου σχεδιάσθηκε και κατασκευάσθηκε πριν από πολλά χρόνια με μεθόδους και προδιαγραφές που δεν ανταποκρίνονται στις σύγχρονες απαιτήσεις κυκλοφορίας. Επιμέρους επεμβάσεις, που πραγματοποιήθηκαν κατά καιρούς, έχουν βελτιώσει την κατάσταση σε ορισμένα τμήματα του δικτύου.
Σε γενικές γραμμές, όμως, παραμένει ένα οδικό δίκτυο ελλιπές από πλευράς κυκλοφοριακής ικανότητας, με σημαντικά προβλήματα φθορών στα οδοστρώματα, ανεπαρκούς σήμανσης και διαγραμμίσεων, έλλειψης σωστού σχεδιασμού και φωτισμού στους ισόπεδους κόμβους κλπ.
Σε ποιον, όμως, ανήκει η αρμοδιότητα του οδικού κυκλώματος του Πηλίου και ποιος πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες; Τι ανήκει στο ΥΠΕΧΩΔΕ, τι ανήκει στη Νομαρχία και τι ανήκει στους Δήμους;
Μέχρι τον Οκτώβριου 2007 το εθνικό οδικό δίκτυο, όπως είναι το δίκτυο του Πηλίου, ανήκε στο ΥΠΕΧΩΔΕ και τις περιφερειακές υπηρεσίες του, το επαρχιακό δίκτυο στις Νομαρχίες και το δημοτικό δίκτυο στους Δήμους. Ξαφνικά και χωρίς καμιά προετοιμασία το Υπουργείο κάνει μια κίνηση «αποκέντρωσης». Κατ’ εξουσιοδότηση νόμου που ψήφισε το ΥΠΕΧΩΔΕ και με αποφάσεις που εξέδωσαν οι Περιφερειάρχες, μεταφέρθηκε «εν μια νυκτί» στις Νομαρχίες, «μια καυτή πατάτα». Χωρίς καμιά πρόβλεψη μεταφοράς των αντίστοιχων πόρων, χωρίς καμία πρόβλεψη ενίσχυσης των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων με προσωπικό και εξοπλισμό τους μεταβιβάσθηκε η αρμοδιότητα επιμέλειας του εθνικού οδικού δικτύου που περιλαμβάνεται στα όρια του Νομού τους. Με την απόφαση αυτή μεταβιβάσθηκε πρόσθετο οδικό δίκτυο 200 χιλιομέτρων στη Ν.Α. Μαγνησίας. Έτσι οι πολίτες πλέον θα στρέφονται κατά των Νομαρχών και των Δημάρχων κι όχι κατά της κεντρικής Διοίκησης.
Πέρυσι, κάτω από την αντίδραση της Ένωσης Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων (ΕΝΑΕ), ακόμη και με προσφυγές στο ΣτΕ για αντισυνταγματικότητα, το ΥΠΕΧΩΔΕ συνέχισε να ασκεί την αρμοδιότητα της συντήρησης και του αποχιονισμού του εθνικού δικτύου. Φέτος, όμως, την αρμοδιότητα πρέπει να την ασκήσουν οι Νομαρχίες. Διατέθηκε για το λόγο αυτό πίστωση 65 εκ. ευρώ, για όλη τη χώρα, που δεν επαρκεί χωρίς να υπάρχει όμως καμιά πρόβλεψη για τον απαιτούμενο εξοπλισμό και το προσωπικό. Η ΔΕΣΕ π.χ. που είχε μέχρι σήμερα την ευθύνη για τη Μαγνησία διέθετε επτά(7) μηχανήματα αποχιονισμού και δεκατέσσερα(14) άτομα προσωπικό το οποίο ενισχυόταν κάθε χρόνο με άλλους τόσους εκτάκτους. Η ενέργεια αυτή της κεντρικής Διοίκησης δεν μπορεί ούτε αποκέντρωση να θεωρηθεί ούτε είναι μια έντιμη αντιμετώπιση της Αυτοδιοίκησης.
Για την αναβάθμιση, λοιπόν, του οδικού κυκλώματος του Πηλίου, απαιτούνται γενναίες παρεμβάσεις σε δύο κατευθύνσεις: αφενός μεν στον τομέα της συντήρησης, αφετέρου δε στην τομέα της μελέτης και κατασκευής νέων τμημάτων που θα παρακάμπτουν τους οικισμούς και θα βελτιώνουν το υπάρχον δίκτυο.
Γενναία παρέμβαση στο τομέα της συντήρησης του δικτύου σημαίνει γενναία χρηματοδότηση από την πλευρά της πολιτείας, αφού οι πόροι που διαθέτει η ΝΑΜ δεν επαρκούν παρά μόνο για τη στοιχειώδη ετήσια συντήρηση και την αντιμετώπιση εκτάκτων ζημιών που προκαλούνται.
Ήδη η ΝΑΜ έχει εντάξει στο ΠΕΠ Θεσσαλίας και αναμένεται να υλοποιηθεί μέχρι τέλους του χρόνου η δημιουργία ενός Ολοκληρωμένου Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών (Γ.Σ.Π.) για τη διαχείριση στοιχείων οδικής υποδομής με σκοπό την οδική ασφάλεια. Το σύστημα θα περιλαμβάνει ποιοτικά και περιγραφικά δεδομένα του εθνικού, του επαρχιακού καθώς και του βασικού διαδημοτικού δικτύου του Νομού Μαγνησίας.
Θα ακολουθήσει η προκήρυξη και η σύνταξη μιας μελέτης οδικής ασφάλειας για το σύνολο του οδικού δικτύου και θα διεκδικηθούν από το Δ’ ΕΣΠΑ και άλλες πηγές χρηματοδότησης πιστώσεις 20 εκ ευρώ, σύμφωνα με το επιχειρησιακό σχέδιο της ΝΑΜ, για την κατασκευή έργων αναβάθμισης της οδικής ασφάλειας στο Νομό.
Εκτός όμως από τον τομέα της συντήρησης βασική παράμετρος για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας στο Πήλιο είναι η κατασκευή έργων αναβάθμισης του βασικού οδικού κυκλώματος του Πηλίου.
Με την κατασκευή του δρόμου Χάνια – Κισσός το βασικό οδικό κύκλωμα, που θα είναι κατά δώδεκα(12) χιλιόμετρα μικρότερο, θα αποτελείται από τη διαδρομή Βόλος – Χάνια – Κισσός – Τσαγκαράδα - Νεοχώρι – Άφησος - Αγριά - Βόλος.
Ποιες είναι οι αναγκαίες παρεμβάσεις που θα πρέπει να γίνουν στο οδικό αυτό κύκλωμα, ώστε να έχουμε αναβάθμιση της ασφάλειας και βελτίωση της κυκλοφοριακής ικανότητας; Απαιτούνται τρεις(3) βασικές παρεμβάσεις, μετά την ολοκλήρωση του Περιφερειακού του Π.Σ. Βόλου. Η πρώτη αφορά το τμήμα από Αγριά μέχρι Άφησσο, η δεύτερη το τμήμα από Βόλο μέχρι Πορταριά και η τρίτη το τμήμα από Καλαμάκι μέχρι τον Κισσό.
Η μελέτη παράκαμψης των παραλιακών οικισμών, από Βόλο μέχρι Αφέτες, είναι σε στασιμότητα. Εκτός από τη διαφωνία της πεδινής χάραξης, στα Λεχώνια, είναι σε εκκρεμότητα η ολοκλήρωση της μελέτης παράκαμψης της Αγριάς και η ολοκλήρωση της μελέτης παράκαμψης των οικισμών Μαλάκι, Καλά Νερά, Κορώπη μέχρι το «δέλτα» Αφήσου, λόγω έλλειψης χρηματοδότησης από το ΥΠΕΧΩΔΕ που εκπονεί τις μελέτες. Διεκδικούμε την ολοκλήρωση των μελετών κι έχουμε καταθέσει εδώ και καιρό κοινό υπόμνημα με τους Δημάρχους του Πηλίου στο ΥΠΕΧΩΔΕ. Για τον άξονα προς τα Χάνια τα πράγματα είναι αρκετά μπλεγμένα, γιατί μια μελέτη που ξεκίνησε τη 10ετία του ’90 για παράκαμψη της Άλλης Μεριάς και άλλων οικισμών έχει καταλήξει, χωρίς να έχει ολοκληρωθεί, στα δικαστήρια μεταξύ των μελετητών της ΝΑΜ και του ΥΠΕΧΩΔΕ.
Η σημερινή Νομαρχιακή Αρχή θεωρεί πολύ σημαντική αυτή την παράκαμψη, διότι η σημερινή χάραξη «ασφυκτιά» διαμέσου των κατοικημένων περιοχών, ενώ τα επόμενα χρόνια η κατάσταση θα είναι πολύ χειρότερη. Γι’ αυτό έχει αναθέσει ήδη τη σύνταξη πραγματογνωμοσύνης, ώστε στη συνέχεια να ολοκληρώσει τις απαιτούμενες μελέτες.
Το τρίτο προβληματικό τμήμα του δικτύου είναι το τμήμα από Καλαμάκι μέχρι Ξουρίχτι που παρουσιάζει τις περισσότερες τεχνικές δυσκολίες και τον υψηλότερο βαθμό επικινδυνότητας, δεδομένου ότι τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του παραμένουν αναλλοίωτα από τότε που κατασκευάστηκε, εδώ και περίπου πενήντα χρόνια. Για το τμήμα αυτό το ΥΠΕΧΩΔΕ είχε συντάξει παλαιότερα αναγνωριστική μελέτη.
Διεκδικούμε από το ΥΠΕΧΩΔΕ και το ζητήσαμε ήδη από το Μάιο του 2007, με κοινό υπόμνημα με τους Δημάρχους του Πηλίου, τη σύνταξη μελέτης από Καλαμάκι μέχρι Κισσό, ώστε να παραγραμματισθούν στη συνέχεια έργα αναβάθμισης του δύσκολου αυτού τμήματος.
Δυστυχώς, ένα χρόνο μετά, όχι μόνο δεν ανατέθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ η μελέτη, αλλά η μόνη εξέλιξη που υπήρξε ήταν να μεταφερθεί στις Νομαρχίες και τους Δήμους η αρμοδιότητα συντήρησης και του εθνικού δικτύου, ενός δικτύου με πολλές ανάγκες συντήρησης και βελτιώσεων.Η εικόνα που παρουσιάσαμε δεν είναι καθόλου αισιόδοξη. Οι φορείς του Νομού δεν πρέπει να εφησυχάζουν. Είναι απόλυτα αναγκαίο το ΥΠΕΧΩΔΕ και η Περιφέρεια, σε συνεργασία με τη ΝΑΜ και τους Δήμους, να προωθήσουν και να υλοποιήσουν τα απαιτούμενα έργα, με τα οποία θα επιτευχθεί η αναβάθμιση του οδικού δικτύου του Πηλίου, που είναι προϋπόθεση και για την τουριστική ανάπτυξη.
Σχόλια