Ανιστόρητο και επικίνδυνο το πισωγύρισμα στην Αυτοδιοίκηση

Η μεταρρύθμιση που επιχειρήθηκε το 2010, με το λεγόμενο Σχέδιο «Καλλικράτης», ήταν ένα σημαντικό βήμα μπροστά για τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), αφού καθιέρωσε τα δύο επίπεδα και την ανασυγκρότηση των μικρών και αδύναμων Δήμων και Κοινοτήτων, που αποτελούσε πάγιο αίτημά τους τα τελευταία 35 χρόνια.

Δύο διακριτά επίπεδα ΟΤΑ, με πιο ισχυρούς και αποτελεσματικούς Δήμους για τη διαχείριση των τοπικών υποθέσεων και αιρετές Περιφέρειες με έμφαση στον προγραμματισμό και τις υπερτοπικές υποθέσεις.

Το κεντρικό πολιτικό σύστημα, που για πολλές 10ετίες λειτουργούσε και αναπαραγόταν σε βάρος των τοπικών κοινωνιών με εργαλεία τον συγκεντρωτισμό, τον κρατικό-κομματικό έλεγχο, τη χειραγώγηση και τις πελατειακές σχέσεις, αιφνιδιάστηκε από την προωθημένη μεταρρυθμιστική πρόταση και κατάφερε ήδη τα πρώτα «πλήγματα» στο αρχικό Σχέδιο. Τα χειρότερα όμως ήλθαν αργότερα, με αφορμή δήθεν την οικονομική κρίση, η οποία χρησιμοποιήθηκε για την αναστολή της θεσμοθετημένης μεταφοράς αρμοδιοτήτων και πόρων προς τους Δήμους και τις Περιφέρειες και βέβαια για να «στραγγαλίσει» την Τοπική Αυτοδιοίκηση, με δραματικές περικοπές των πόρων της, την αυθαίρετη κατάργηση υπηρεσιών (δημοτική αστυνομία και σχολικοί φύλακες) κλπ

Σήμερα, τρία(3) χρόνια μετά, με έκπληξη βλέπουμε και διαβάζουμε τα δύο κόμματα της αριστεράς, εν όψει των επόμενων εκλογών, να καλούν τους πολίτες να συνασπιστούν εναντίον του «Καλλικράτη», καθιστώντας ουσιαστικά τους ΟΤΑ μέρος του προβλήματος της χώρας και όχι μέρος της λύσης του.

Καλούν τους πολίτες να αγωνιστούν για την κατάργηση του «Καλλικράτη», για να επιστρέψουμε πού; Και καλά το ΚΚΕ είναι συνεπές με τον κρατισμό και τον συγκεντρωτισμό. Η άλλη, η λεγόμενη και ανανεωτική Αριστερά; Δεν θέλουμε να πιστεύουμε ότι τώρα που αισθάνονται μεγαλύτερο κόμμα «αναπολούν» την εποχή της εξαρτημένης και χειραγωγημένης Αυτοδιοίκησης. Η άλλη εκδοχή είναι ο λαϊκισμός του συρμού, που «χαϊδεύει αυτιά» και ψαρεύει σε «θολά νερά» με στόχο τη μεγαλύτερη δυνατή κομματική καταγραφή.

Το να βάζει κανείς σήμερα στο ίδιο «τσουβάλι» το μνημόνιο με τον «Καλλικράτη» είναι όχι μόνο ανιστόρητο και μέγα πολιτικό λάθος αλλά και συνειδητή διαστρέβλωση της πραγματικότητας που διευκολύνει το νεοκομματισμό και τον ανεπίτρεπτο λαϊκισμό. Γιατί είναι γνωστό ότι το μνημόνιο επιβλήθηκε στη χώρα μετά τη θεσμοθέτηση του Καλλικράτη και ότι η ΤΑ ήταν το μεγαλύτερο θύμα των πολιτικών που ακολούθησαν. Και οι Δήμαρχοι που έτυχε να βρεθούν σ’ αυτή τη λαίλαπα έχοντας να διαχειριστούν μάλιστα Δήμους με τεράστια προβλήματα και μεγάλες υποχρεώσεις, από την εποχή της «αφθονίας», τι έπρεπε να κάνουν, πέρα από τη συνεχή αντιπαράθεσή τους με την κυβέρνηση και την αγωνία τους να μη χρεοκοπήσουν οι Δήμοι; Μήπως έπρεπε να «το σκάσουν» για να μην χαρακτηρισθούν μνημονικοί ώστε να προκληθεί το χάος (όσο χειρότερα τόσο καλύτερα); Ή μήπως η υπευθυνότητα επέβαλλε να μείνουν στις επάλξεις, δίπλα στους δημότες τους, σε μια στιγμή που τους χρειάζονταν όσο ποτέ άλλοτε;

Οι Δήμαρχοι που βρέθηκαν στη δίνη του μνημονίου είναι άξιοι επαίνου και όχι ψόγου, γιατί έμειναν όρθιοι και αγωνίσθηκαν σε αντίξοες συνθήκες δίπλα στους πολίτες, κινητοποιώντας την αλληλεγγύη της κοινωνίας γι’ αυτούς που είχαν τη μεγαλύτερη ανάγκη.

Οι Δήμοι μέσα στην οικονομική κρίση κέρδισαν και πάλι την εμπιστοσύνη των πολιτών και απέδειξαν ότι πάνω από όλα είναι θεσμοί της κοινωνίας πολιτών. Μέσα στη θύελλα της κρίσης, στάθηκαν όρθιοι και δίπλα στους αδύναμους πολίτες, οργανώνοντας κοινωνικές δομές αλληλεγγύης όταν οι κοινωνικές δομές του κράτους κατέρρευσαν. 

Ναι η εμπειρία δείχνει ότι ο «Καλλικράτης» χρειάζεται βελτιώσεις με ενίσχυση της αυτοτέλειας και του ρόλου των Δήμων στη διαχείριση των τοπικών υποθέσεων και ενδυνάμωση  της ενδοδημοτικής αποκέντρωσης. Η κατάργηση του «Καλλικράτη» είναι καθαρή αντιμεταρρύθμιση και πισωγύρισμα στο παρελθόν της κατακερματισμένης και χειραγωγούμενης Αυτοδιοίκησης.

Είναι παράδοξο και επικίνδυνο για έναν οριακά βιώσιμο, οικονομικά, Δήμο να διεκδικεί κανείς την εκλογή του ως Δημάρχου για να αγωνισθεί όχι να τον καταστήσει αποτελεσματικότερο και να διαχειριστεί με τον καλύτερο τρόπο τις τοπικές υποθέσεις, αλλά για τον κατακερματισμό του.

Η αυτοδιοίκηση απέδειξε αυτή την 3ετία ότι αποτελεί τη λύση του προβλήματος μεταρρύθμισης της χώρας που θα δώσει νέα ελπίδα στην κοινωνία για συμμετοχή και για συνέργια στη διαχείριση των τοπικών υποθέσεων σε μια κοινωνία αλληλεγγύης και ευθύνης.

Οι πολίτες είναι υποψιασμένοι και γνωρίζουν ότι θα κληθούν να πληρώσουν το «μάρμαρο» των πειραματισμών και των πισωγυρισμάτων. Περιμένουν τις εκλογές για να δώσουν σκληρή απάντηση σε όσους διεκδικούν τη Δημοτική Αρχή για να υπονομεύσουν ό,τι με θυσίες και κόπους έγινε την προηγούμενη 3ετία της ενοποίησης των εννέα (9) ΟΤΑ και των εξήντα πέντε (65) δημοτικών επιχειρήσεων και οργανισμών, με τα δεκάδες εκατομμύρια υποχρεώσεις.