ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΙ Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ;
Με αφορμή την απόφαση του Δημάρχου Λάρισας να μειώσει, κατά 20%, το τιμολόγιο του νερού, που παρέχει η Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης της γειτονικής πόλης, αλλά και του επιχειρήματος που ακούγεται, από ορισμένους Δημάρχους, στο πλαίσιο του διαλόγου της Διοικητικής Μεταρρύθμισης, ότι δηλαδή «δεν θέλουμε να συνενωθούμε με τον τάδε Δήμο, που «μας προτείνει» ο Καλλικράτης, γιατί είναι ένας Δήμος «υπερχρεωμένος» έρχεται στο προσκήνιο ένα πολύ σημαντικό θέμα.
Πρόκειται για το θέμα του κόστους και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, από τους ΟΤΑ προς τους πολίτες, τη συγκριτική αξιολόγηση μεταξύ των οργανισμών της Αυτοδιοίκησης, με βάση αντικειμενικά κριτήρια, την ορθολογική διαχείριση των Τοπικών πόρων κι αν, τελικά, όλα αυτά αποτελούν κριτήρια που βαρύνουν στην επιλογή των πολιτών, κατά την εκλογή των Αυτοδιοικητικών τους «Αρχόντων».
Είναι αλήθεια ότι η γενικευμένη κριτική που ασκείται σήμερα στο πολιτικό σύστημα, με αφορμή την οικονομική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα, δεν αφήνει στο απυρόβλητο τα πολιτικά στελέχη της Αυτοδιοίκησης για το μερίδιο ευθύνης που τους αναλογεί στη διαχείριση των δημόσιων πόρων, την αποδοτικότητα των επενδύσεων που αποφασίζουν και τελικά για τη συμβολή τους στο σημερινό επίπεδο αναποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα.
Είναι αλήθεια επίσης ότι οι πολίτες που αποτελούν βέβαια μέρος του πολιτικού συστήματος, κι έχουν τις δικές τους ευθύνες, αδυνατούν να αξιολογήσουν την αποδοτική διαχείριση ενός οργανισμού της Αυτοδιοίκησης, γιατί δεν έχουν τα συγκριτικά στοιχεία μιας ανεξάρτητης αρχής ή μιας δημόσιας υπηρεσίας που θα «κατηγοριοποιούσε» τους φορείς της Αυτοδιοίκησης, σε αποτελεσματικούς και λιγότερο αποτελεσματικούς ΟΤΑ, σε καλούς και κακούς διαχειριστές, σε υπερχρεωμένους με λιγότερα ή περισσότερα δάνεια με βάση αντικειμενικά κριτήρια για το επίπεδο της ποιότητας και του κόστους των παρεχόμενων υπηρεσιών ( π.χ. κόστος ανά τόνο σκουπιδιών, ποσοστό ανακύκλωσης σκουπιδιών, κόστος ανά φωτιζόμενη επιφάνεια κλπ)
Είναι αλήθεια ότι και στην Αυτοδιοίκηση και ιδιαίτερα στον τομέα της διαχείρισης των πόρων, υπάρχει μια ευρύτατη διαφοροποίηση, όχι αποκλειστικά με ευθύνη των πολιτικών προσώπων που αποτελούν τη Διοίκηση, αλλά με βάση το μέγεθος του Οργανισμού, το ανάγλυφο μιας περιοχής, την έκταση των διοικητικών ορίων κλπ. Πράγματι υπάρχουν ΟΤΑ που είναι υπερχρεωμένοι ή έχουν πλεονάζον προσωπικό που καλούνται να συνενωθούν με πολύ πιο υγιείς οικονομικά Δήμους και δίκαια προκαλούνται αντιδράσεις.
Όταν όμως δεν έχει κανείς αντικειμενικά στοιχεία για το κόστος και την ποιότητα των παρεχόμενων αγαθών και υπηρεσιών δεν έχει και τη δυνατότητα να αξιολογήσει με αντικειμενικότητα. Έτσι τα πολιτικά στελέχη, τις περισσότερες φορές, κρίνονται πιο πολύ με βάση τις διακηρύξεις και τη γενικότερη εικόνα, που «εκπέμπουν» ως πολιτικά πρόσωπα, και λιγότερο για τον απολογισμό του έργου, για όσους τουλάχιστο έχουν ήδη κυβερνητική θητεία. Στο Σχέδιο Καλλικράτης που κατατέθηκε και ήδη συζητείται στη Βουλή, δυστυχώς, δεν υπάρχουν ειδικές προβλέψεις για ένα αντικειμενικό σύστημα κατηγοριοποίησης των ΟΤΑ με βάση κριτήρια που δεν θα αμφισβητούνται ώστε ο κάθε πολίτης να μπορεί να κρίνει και να αξιολογεί αντικειμενικά τους εκπροσώπους του όταν δεν θέλει να χρησιμοποιήσει κριτήρια πελατειακής αντίληψης κριτήρια που δεν «ενδημούν» μόνο στο κεντρικό πολιτικό σύστημα αλλά και στην Αυτοδιοίκηση.
Στο Σχέδιο Καλλικράτης υπάρχει μια γενική πρόβλεψη για προγράμματα εξυγίανσης υπερχρεωμένων Δήμων αλλά δεν υπάρχουν ειδικά κίνητρα για την ανάληψη πρόσθετων πρωτοβουλιών αναβάθμισης της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας του κράτους, μέσω της Αυτοδιοίκησης, που είναι και ο βασικός στόχος του Καλλικράτη. Η υπόθεση της τοπικής ανάπτυξης και η διαχείριση των τοπικών υποθέσεων είναι αρμοδιότητα των τοπικών κοινωνιών. Αυτό όμως πρέπει να γίνεται παρέχοντας στον πολίτη τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες με τη λιγότερη δυνατή επιβάρυνση. Αυτό πρέπει να γίνεται με μετρήσιμα στοιχεία ενός συστήματος μέσω του οποίου η πολιτεία θα επιβραβεύει τους αποτελεσματικούς Τοπικούς Άρχοντες. Είναι σίγουρο ότι το ίδιο θα κάνουν και οι πολίτες με την ψήφο τους.
Πρόκειται για το θέμα του κόστους και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, από τους ΟΤΑ προς τους πολίτες, τη συγκριτική αξιολόγηση μεταξύ των οργανισμών της Αυτοδιοίκησης, με βάση αντικειμενικά κριτήρια, την ορθολογική διαχείριση των Τοπικών πόρων κι αν, τελικά, όλα αυτά αποτελούν κριτήρια που βαρύνουν στην επιλογή των πολιτών, κατά την εκλογή των Αυτοδιοικητικών τους «Αρχόντων».
Είναι αλήθεια ότι η γενικευμένη κριτική που ασκείται σήμερα στο πολιτικό σύστημα, με αφορμή την οικονομική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα, δεν αφήνει στο απυρόβλητο τα πολιτικά στελέχη της Αυτοδιοίκησης για το μερίδιο ευθύνης που τους αναλογεί στη διαχείριση των δημόσιων πόρων, την αποδοτικότητα των επενδύσεων που αποφασίζουν και τελικά για τη συμβολή τους στο σημερινό επίπεδο αναποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα.
Είναι αλήθεια επίσης ότι οι πολίτες που αποτελούν βέβαια μέρος του πολιτικού συστήματος, κι έχουν τις δικές τους ευθύνες, αδυνατούν να αξιολογήσουν την αποδοτική διαχείριση ενός οργανισμού της Αυτοδιοίκησης, γιατί δεν έχουν τα συγκριτικά στοιχεία μιας ανεξάρτητης αρχής ή μιας δημόσιας υπηρεσίας που θα «κατηγοριοποιούσε» τους φορείς της Αυτοδιοίκησης, σε αποτελεσματικούς και λιγότερο αποτελεσματικούς ΟΤΑ, σε καλούς και κακούς διαχειριστές, σε υπερχρεωμένους με λιγότερα ή περισσότερα δάνεια με βάση αντικειμενικά κριτήρια για το επίπεδο της ποιότητας και του κόστους των παρεχόμενων υπηρεσιών ( π.χ. κόστος ανά τόνο σκουπιδιών, ποσοστό ανακύκλωσης σκουπιδιών, κόστος ανά φωτιζόμενη επιφάνεια κλπ)
Είναι αλήθεια ότι και στην Αυτοδιοίκηση και ιδιαίτερα στον τομέα της διαχείρισης των πόρων, υπάρχει μια ευρύτατη διαφοροποίηση, όχι αποκλειστικά με ευθύνη των πολιτικών προσώπων που αποτελούν τη Διοίκηση, αλλά με βάση το μέγεθος του Οργανισμού, το ανάγλυφο μιας περιοχής, την έκταση των διοικητικών ορίων κλπ. Πράγματι υπάρχουν ΟΤΑ που είναι υπερχρεωμένοι ή έχουν πλεονάζον προσωπικό που καλούνται να συνενωθούν με πολύ πιο υγιείς οικονομικά Δήμους και δίκαια προκαλούνται αντιδράσεις.
Όταν όμως δεν έχει κανείς αντικειμενικά στοιχεία για το κόστος και την ποιότητα των παρεχόμενων αγαθών και υπηρεσιών δεν έχει και τη δυνατότητα να αξιολογήσει με αντικειμενικότητα. Έτσι τα πολιτικά στελέχη, τις περισσότερες φορές, κρίνονται πιο πολύ με βάση τις διακηρύξεις και τη γενικότερη εικόνα, που «εκπέμπουν» ως πολιτικά πρόσωπα, και λιγότερο για τον απολογισμό του έργου, για όσους τουλάχιστο έχουν ήδη κυβερνητική θητεία. Στο Σχέδιο Καλλικράτης που κατατέθηκε και ήδη συζητείται στη Βουλή, δυστυχώς, δεν υπάρχουν ειδικές προβλέψεις για ένα αντικειμενικό σύστημα κατηγοριοποίησης των ΟΤΑ με βάση κριτήρια που δεν θα αμφισβητούνται ώστε ο κάθε πολίτης να μπορεί να κρίνει και να αξιολογεί αντικειμενικά τους εκπροσώπους του όταν δεν θέλει να χρησιμοποιήσει κριτήρια πελατειακής αντίληψης κριτήρια που δεν «ενδημούν» μόνο στο κεντρικό πολιτικό σύστημα αλλά και στην Αυτοδιοίκηση.
Στο Σχέδιο Καλλικράτης υπάρχει μια γενική πρόβλεψη για προγράμματα εξυγίανσης υπερχρεωμένων Δήμων αλλά δεν υπάρχουν ειδικά κίνητρα για την ανάληψη πρόσθετων πρωτοβουλιών αναβάθμισης της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας του κράτους, μέσω της Αυτοδιοίκησης, που είναι και ο βασικός στόχος του Καλλικράτη. Η υπόθεση της τοπικής ανάπτυξης και η διαχείριση των τοπικών υποθέσεων είναι αρμοδιότητα των τοπικών κοινωνιών. Αυτό όμως πρέπει να γίνεται παρέχοντας στον πολίτη τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες με τη λιγότερη δυνατή επιβάρυνση. Αυτό πρέπει να γίνεται με μετρήσιμα στοιχεία ενός συστήματος μέσω του οποίου η πολιτεία θα επιβραβεύει τους αποτελεσματικούς Τοπικούς Άρχοντες. Είναι σίγουρο ότι το ίδιο θα κάνουν και οι πολίτες με την ψήφο τους.
Σχόλια