ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ ΣΤΟΝ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ
Στόχος της μεταρρύθμισης η συγκρότηση και λειτουργία ενός αξιόπιστου και αποτελεσματικού κράτους
Κατατέθηκε, επιτέλους, και ήδη αποτελεί αντικείμενο κοινωνικού διαλόγου, η πρόταση για τη Διοικητική μεταρρύθμιση τους κράτους και την αναδιοργάνωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ικανοποιείται έτσι, κατ’ αρχήν, ένα αίτημα 10ετιών των ανθρώπων της Αυτοδιοίκησης κι ένα ώριμο αίτημα της ελληνικής κοινωνίας, αφού, τουλάχιστο την τελευταία 15ετία, αποτελούσε πάγια προεκλογική θέση των κομμάτων. Ιδιαίτερα δε το 2004 όπου, όπως είναι γνωστό, το ίδιο το αίτημα έγινε βασικός προεκλογικός στόχος του προγράμματος του κ. Καραμανλή με την πιο έξυπνη υπόσχεση-σλόγκαν της «επανίδρυσης του κράτους». Η κατάληξη βέβαια, μετά από πέντε χρόνια, ήταν το φιάσκο με το κομματικό κράτος.
Το εγχείρημα σήμερα συσχετίζεται άμεσα με ένα άλλο πιο δύσκολο και πιο σημαντικό στόχο που είναι η διάσωση της οικονομικής και της αναπτυξιακής πορείας της Ελλάδος. Όλοι τώρα συμφωνούν ότι η αλλαγή σελίδας για τη χώρα είναι επιβεβλημένη. Το μοντέλο ανάπτυξης και η πορεία που ακολουθήσαμε, για πολλά χρόνια, με το πανίσχυρο, συγκεντρωτικό, αλλά δυστυχώς αναποτελεσματικό κράτος που εξυπηρετούσε το πελατειακό σύστημα, έχει ξεπεραστεί. Ο επαναπροσδιορισμός των στόχων, των προτεραιοτήτων, και των συμπεριφορών μας είναι πια αδήριτη ανάγκη κι όρος επιβίωσης για τη χώρα.
Πρέπει άμεσα να βελτιώσουμε την αποδοτικότητα του δημόσιου τομέα που ελέγχει το 60% της οικονομίας, ενώ με τις αποφάσεις του επηρεάζει και το υπόλοιπο τμήμα της. Πρέπει να ξεφύγουμε από τα σημερινά αδιέξοδα των μεγάλων ελλειμμάτων, των ακριβοπληρωμένων αλλά χαμηλής ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών και των υπερτιμολογημένων δημοσίων δαπανών, κατά 30%, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας Ελλάδος.
Υπάρχει άραγε πρόβλεψη στις προτάσεις του σχεδίου «Καλλικράτης» για την επιτυχία αυτού του στόχου; Έγινε άραγε η αξιολόγηση του «Καποδίστρια» που λειτουργεί ήδη πάνω από μια 10ετία για να περάσουμε στον «Καλλικράτη»; Λήφθηκε υπόψη η 15ετής λειτουργία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και τα προβλήματα που αντιμετώπισε ώστε να μην επαναληφθούν σε επίπεδο Περιφέρειας; Υπάρχει πρόβλεψη για την οικονομική αυτοτέλεια της Αυτοδιοίκησης ώστε να μην εξαρτάτε από το κράτος ώστε να αξιολογείται αυτοτελώς όχι για τη διεκδικητικότητά της αλλά για την ικανότητά της να διαχειριστεί τις τοπικές υποθέσεις; Έχει προβλεφθεί σύστημα αυτοτελούς αξιολόγησης της Αυτοδιοίκησης ώστε να μπορούν οι πολίτες να αναγνωρίζουν, με μετρήσιμους δείκτες, τους πετυχημένους αιρετούς εκπροσώπους τους; Γιατί ο στόχος όλων αυτών των αλλαγών είναι το αποτελεσματικό κράτος δηλαδή οι καλές και συνεχώς βελτιούμενες υπηρεσίες προς τον πολίτη με το λιγότερο δυνατό κόστος, τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνσή του. Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε τον «τροχό» γιατί αυτό εφαρμόζεται ήδη σε άλλες χώρες, όπως έγραφε χθες στο «Θ» ο κ. Πολύζος, καθηγητής του Π.Θ. Πόσο κοστίζει π.χ. η διαχείριση των σκουπιδιών ανά κιλό στον ένα ή στον άλλο Δήμο, πόσο είναι το κόστους διαχείρισης του νερού σε κάθε Δημοτική επιχείρηση και το επίπεδο ποιότητας, οι παρεχόμενες υπηρεσίες στα Σχολεία η κατανάλωση ενέργειας, η ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε κλπ.
Είναι τραγικό και δεν μας τιμάει καθόλου ως κοινωνία, να είμαστε η χώρα με τους περισσότερους, αναλογικά, δημοσίους και δημοτικούς υπαλλήλους αλλά ταυτόχρονα να είμαστε μια χώρα αναποτελεσματική και σπάταλη. Να πληρώνουμε π.χ. πολλαπλάσια ποσά για τη θέρμανση ενός κτιρίου σε σύγκριση με τις «ψυχρές» βόρειες χώρες της Ευρώπης που έχουν το μισό χρόνο χιόνια.
Μέχρι τώρα δεν έχει κατατεθεί στο τραπέζι του διαλόγου ο τρόπος οργάνωσης των νέων θεσμών σε επίπεδο Δήμου ή σε επίπεδο Περιφέρειας που θα φέρνει «τα πάνω κάτω» στην οργάνωση και την αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών. Η συζήτηση επικεντρώνεται στο μέγεθος των Περιφερειών και των Δήμων
Ακόμη κι αυτό όμως χρειάζεται συζήτηση. Οι συνενώσεις θα πρέπει να εξυπηρετούν δύο τουλάχιστο κριτήρια, την τοπική Δημοκρατία και την αποτελεσματικότητα στη διαχείριση των τοπικών υποθέσεων (η καλύτερη ποιότητα με το μικρότερο κόστος).
Γιατί η συνένωση γίνεται για να κατακτήσουμε οικονομία κλίμακας δηλαδή ένα μέγεθος Δήμου που θα επιτρέπει την οργάνωση βασικών τομέων παροχής υπηρεσιών. Οι Δήμοι όμως της νησιωτικής χώρας δεν είναι μικροί Δήμοι; Δεν χρειάζεται να προβλεφθεί η Διαδημοτική συνεργασία για την αντιμετώπιση κοινών θεμάτων, π.χ. πολεοδομίας, Τεχνικής Υπηρεσίας κλπ; Στη θέση των σημερινών επαρχείων π.χ. θα μπορούσε να λειτουργήσουν Συμβούλια Περιοχής ή αναπτυξιακοί Σύνδεσμοι για τη Διαδημοτική συνεργασία. Το ίδιο βέβαια πρέπει να γίνει και με τους εκτεταμένους χωρικά Δήμους ή Δήμους σε περιοχές με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά όπως είναι το βουνό των Κενταύρων και οι προστατευόμενοι οικισμού του. Το οικοσύστημα του Πηλίου.
Το Πήλιο κατά την άποψή μου πρέπει να αποτελέσει έναν ενιαίο Δήμο. Να κηρυχθεί, σύμφωνα με την πρόταση του Νομαρχιακού Συμβουλίου και του ΤΕΕ/Μαγνησίας σε περιοχή οικοανάπτυξης και να δημιουργηθεί και φορέας διαχείρισης με τη συμμετοχή του Δήμου, της Περιφέρειας και του κράτους. Αλλά ο διάλογος μόλις άνοιξε. Θα επανέλθουμε με τις Περιφέρειες.
Κατατέθηκε, επιτέλους, και ήδη αποτελεί αντικείμενο κοινωνικού διαλόγου, η πρόταση για τη Διοικητική μεταρρύθμιση τους κράτους και την αναδιοργάνωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ικανοποιείται έτσι, κατ’ αρχήν, ένα αίτημα 10ετιών των ανθρώπων της Αυτοδιοίκησης κι ένα ώριμο αίτημα της ελληνικής κοινωνίας, αφού, τουλάχιστο την τελευταία 15ετία, αποτελούσε πάγια προεκλογική θέση των κομμάτων. Ιδιαίτερα δε το 2004 όπου, όπως είναι γνωστό, το ίδιο το αίτημα έγινε βασικός προεκλογικός στόχος του προγράμματος του κ. Καραμανλή με την πιο έξυπνη υπόσχεση-σλόγκαν της «επανίδρυσης του κράτους». Η κατάληξη βέβαια, μετά από πέντε χρόνια, ήταν το φιάσκο με το κομματικό κράτος.
Το εγχείρημα σήμερα συσχετίζεται άμεσα με ένα άλλο πιο δύσκολο και πιο σημαντικό στόχο που είναι η διάσωση της οικονομικής και της αναπτυξιακής πορείας της Ελλάδος. Όλοι τώρα συμφωνούν ότι η αλλαγή σελίδας για τη χώρα είναι επιβεβλημένη. Το μοντέλο ανάπτυξης και η πορεία που ακολουθήσαμε, για πολλά χρόνια, με το πανίσχυρο, συγκεντρωτικό, αλλά δυστυχώς αναποτελεσματικό κράτος που εξυπηρετούσε το πελατειακό σύστημα, έχει ξεπεραστεί. Ο επαναπροσδιορισμός των στόχων, των προτεραιοτήτων, και των συμπεριφορών μας είναι πια αδήριτη ανάγκη κι όρος επιβίωσης για τη χώρα.
Πρέπει άμεσα να βελτιώσουμε την αποδοτικότητα του δημόσιου τομέα που ελέγχει το 60% της οικονομίας, ενώ με τις αποφάσεις του επηρεάζει και το υπόλοιπο τμήμα της. Πρέπει να ξεφύγουμε από τα σημερινά αδιέξοδα των μεγάλων ελλειμμάτων, των ακριβοπληρωμένων αλλά χαμηλής ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών και των υπερτιμολογημένων δημοσίων δαπανών, κατά 30%, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας Ελλάδος.
Υπάρχει άραγε πρόβλεψη στις προτάσεις του σχεδίου «Καλλικράτης» για την επιτυχία αυτού του στόχου; Έγινε άραγε η αξιολόγηση του «Καποδίστρια» που λειτουργεί ήδη πάνω από μια 10ετία για να περάσουμε στον «Καλλικράτη»; Λήφθηκε υπόψη η 15ετής λειτουργία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και τα προβλήματα που αντιμετώπισε ώστε να μην επαναληφθούν σε επίπεδο Περιφέρειας; Υπάρχει πρόβλεψη για την οικονομική αυτοτέλεια της Αυτοδιοίκησης ώστε να μην εξαρτάτε από το κράτος ώστε να αξιολογείται αυτοτελώς όχι για τη διεκδικητικότητά της αλλά για την ικανότητά της να διαχειριστεί τις τοπικές υποθέσεις; Έχει προβλεφθεί σύστημα αυτοτελούς αξιολόγησης της Αυτοδιοίκησης ώστε να μπορούν οι πολίτες να αναγνωρίζουν, με μετρήσιμους δείκτες, τους πετυχημένους αιρετούς εκπροσώπους τους; Γιατί ο στόχος όλων αυτών των αλλαγών είναι το αποτελεσματικό κράτος δηλαδή οι καλές και συνεχώς βελτιούμενες υπηρεσίες προς τον πολίτη με το λιγότερο δυνατό κόστος, τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνσή του. Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε τον «τροχό» γιατί αυτό εφαρμόζεται ήδη σε άλλες χώρες, όπως έγραφε χθες στο «Θ» ο κ. Πολύζος, καθηγητής του Π.Θ. Πόσο κοστίζει π.χ. η διαχείριση των σκουπιδιών ανά κιλό στον ένα ή στον άλλο Δήμο, πόσο είναι το κόστους διαχείρισης του νερού σε κάθε Δημοτική επιχείρηση και το επίπεδο ποιότητας, οι παρεχόμενες υπηρεσίες στα Σχολεία η κατανάλωση ενέργειας, η ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε κλπ.
Είναι τραγικό και δεν μας τιμάει καθόλου ως κοινωνία, να είμαστε η χώρα με τους περισσότερους, αναλογικά, δημοσίους και δημοτικούς υπαλλήλους αλλά ταυτόχρονα να είμαστε μια χώρα αναποτελεσματική και σπάταλη. Να πληρώνουμε π.χ. πολλαπλάσια ποσά για τη θέρμανση ενός κτιρίου σε σύγκριση με τις «ψυχρές» βόρειες χώρες της Ευρώπης που έχουν το μισό χρόνο χιόνια.
Μέχρι τώρα δεν έχει κατατεθεί στο τραπέζι του διαλόγου ο τρόπος οργάνωσης των νέων θεσμών σε επίπεδο Δήμου ή σε επίπεδο Περιφέρειας που θα φέρνει «τα πάνω κάτω» στην οργάνωση και την αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών. Η συζήτηση επικεντρώνεται στο μέγεθος των Περιφερειών και των Δήμων
Ακόμη κι αυτό όμως χρειάζεται συζήτηση. Οι συνενώσεις θα πρέπει να εξυπηρετούν δύο τουλάχιστο κριτήρια, την τοπική Δημοκρατία και την αποτελεσματικότητα στη διαχείριση των τοπικών υποθέσεων (η καλύτερη ποιότητα με το μικρότερο κόστος).
Γιατί η συνένωση γίνεται για να κατακτήσουμε οικονομία κλίμακας δηλαδή ένα μέγεθος Δήμου που θα επιτρέπει την οργάνωση βασικών τομέων παροχής υπηρεσιών. Οι Δήμοι όμως της νησιωτικής χώρας δεν είναι μικροί Δήμοι; Δεν χρειάζεται να προβλεφθεί η Διαδημοτική συνεργασία για την αντιμετώπιση κοινών θεμάτων, π.χ. πολεοδομίας, Τεχνικής Υπηρεσίας κλπ; Στη θέση των σημερινών επαρχείων π.χ. θα μπορούσε να λειτουργήσουν Συμβούλια Περιοχής ή αναπτυξιακοί Σύνδεσμοι για τη Διαδημοτική συνεργασία. Το ίδιο βέβαια πρέπει να γίνει και με τους εκτεταμένους χωρικά Δήμους ή Δήμους σε περιοχές με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά όπως είναι το βουνό των Κενταύρων και οι προστατευόμενοι οικισμού του. Το οικοσύστημα του Πηλίου.
Το Πήλιο κατά την άποψή μου πρέπει να αποτελέσει έναν ενιαίο Δήμο. Να κηρυχθεί, σύμφωνα με την πρόταση του Νομαρχιακού Συμβουλίου και του ΤΕΕ/Μαγνησίας σε περιοχή οικοανάπτυξης και να δημιουργηθεί και φορέας διαχείρισης με τη συμμετοχή του Δήμου, της Περιφέρειας και του κράτους. Αλλά ο διάλογος μόλις άνοιξε. Θα επανέλθουμε με τις Περιφέρειες.
Σχόλια