ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΚΤΙΡΙΟΥ ΠΡΩΗΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΚΑΠΝΟΥ ΣΤΟ ΒΟΛΟ: οι αιτιάσεις για το διαγωνισμό και η πραγματικότητα

Ένα ακόμη από τα ελάχιστα εναπομείναντα βιομηχανικά κτίρια, χαρακτηριστικά μιας ορισμένης ιστορικής περιόδου της πόλης του Βόλου, θα ανακαινισθεί σύντομά για να στεγάσει νέες δραστηριότητες.

Πρόκειται για το συγκρότημα των κτιρίων του πρώην Οργανισμού Καπνού (Γαζή-Γαμβέτα-Όγλ) που κατασκευάσθηκε το 1960 και λειτούργησε ως μεγάλη αποθήκη καπνού, ως κτίριο γραφείων της υποδιεύθυνσης κεντρικής Ελλάδας και ως κατοικία του Περιφερειακού Διευθυντή του Οργανισμού μέχρι το 1991.

Τα παλαιά αυτά ιστορικά βιομηχανικά κτίρια της πόλης, πολλά από τα οποία κρίθηκαν διατηρητέα μνημεία της νεότερης εποχής, είναι πολύ χρήσιμο να συντηρούνται και να μετασκευάζονται, χωρίς να αλλάζει ριζικά η εικόνα τους, προκειμένου να στεγάσουν νέες δραστηριότητες της πόλης, της οποίας αποτελούν μνημειακό και ιστορικό πλούτο.

Παρά την καταστροφή που προκάλεσαν οι σεισμοί και κυρίως οι μπουλντόζες της συστήματος της αντιπαροχής, αρκετά βιομηχανικά κτίρια στο Βόλο με τις πρωτοβουλίες του Δήμου και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας έχουν διασωθεί και σήμερα χρησιμοποιούνται ως κτίρια γραφείων, εκθέσεων και εκδηλώσεων και ως πανεπιστημιακά κτίρια (κτίριο Παπαστράτου, Σπίρερ, Παπαρήγα, Ματσάγγου κ.α.).

Τα παλαιά αυτά κτίρια που αποτελούν σήμερα περιουσιακό στοιχείο του Δημοσίου ή κάποιας τράπεζας, «ανήκουν» στους Δήμους και τους πολίτες τους κι αυτοί πρέπει να αναλαμβάνουν την επισκευή και επανάχρηση τους. Προβλέπονται για το λόγο αυτό, εκτός από το ειδικό ταμείο ΕΤΕΡΠΣ του ΥΠΕΧΩΔΕ, ειδικά χρηματοδοτικά προγράμματα αναπλάσεων της ΕΕ για τους Δήμους. Μέσα από ένα τέτοιο πρόγραμμα, το URBAN έγιναν π.χ. οι μεγάλες αναπλάσεις των κτιρίων του Τσαλαπάτα, το Μεταξουργείο, το Σπίρερ κ.λπ.

Το κτίριο, λοιπόν, του πρώην οργανισμού καπνού, στο κέντρο της πόλης το διεκδίκησε για το Δήμο Βόλου ο τέως Δήμαρχος κ. Δ. Πιτσιώρης και στη συνέχεια ο κ. Κ. Μήτρου.

Ξαφνικά, επί θητείας κ. Γιάννη Πρίντζου, η Νομαρχία «μπήκε» στη διεκδίκηση του, προκειμένου να το μετατρέψει σε Διοικητήριο για τη στέγαση βασικών υπηρεσιών της ΝΑΜ. Διαφωνήσαμε προεκλογικά με την απόφαση αυτή για τρείς λόγους. Πρώτον, διότι δεν λυνόταν το πρόβλημα της ενιαίας και μακροπρόθεσμης στέγασης των υπηρεσιών της Νομαρχίας, δεύτερον, διότι ήταν μια λύση που θα επιβάρυνε το κέντρο της πόλης με πρόσθετο κυκλοφοριακό φόρτο, τον οποίο θα μετέφεραν εκεί οι πολυσύχναστες υπηρεσίες της ΝΑΜ και τρίτον διότι για τις Νομαρχίες δεν υπάρχει άλλος τρόπος χρηματοδότησης της επισκευής τέτοιων κτιρίων παρά μόνο αυτός του τραπεζικού δανεισμού. Μετά την ανάληψη των καθηκόντων μας, όμως, βρεθήκαμε μπροστά σε μια δεσμευτική κατάσταση. Επισκευάσαμε, λοιπόν, αμέσως το μικρό κτίριο γραφείων της αποθήκης προκειμένου να στεγάσουμε άμεσες ανάγκες της ΝΑΜ (Δ/νση Εμπορίου, Αθλητικό Οργανισμό, Γραφείο καταναλωτή κλπ). Παράλληλα σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο διερευνήσαμε τη χωροθέτηση του μελλοντικού νέου Διοικητηρίου στο πλαίσιο του σχεδιασμού ανάπτυξης του Π.Σ. Βόλου, ώστε να λύσουμε μακροπρόθεσμα το στεγαστικό πρόβλημα των υπηρεσιών της ΝΑΜ. Το Νομαρχιακό Συμβούλιο, μετά την παρουσίαση των εναλλακτικών προτάσεων του Πανεπιστημίου, αποφάσισε να ξεκινήσει διαδικασίες κατασκευής νέου Διοικητηρίου με πρώτη επιλογή το αμαξοστάσιο του ΟΣΕ στη Ν. Ιωνία. Μέχρι να υλοποιηθεί η μεγάλη αυτή παρέμβαση θα προχωρήσουμε στην ανακαίνιση του κτιρίου καπνού για τη στέγαση, όμως, λειτουργιών της Νομαρχίας που προσελκύουν ελάχιστο κοινό προς εξυπηρέτηση (πολιτισμός, αναπτυξιακή εταιρεία, Ν.Σ. κλπ.).

Ο διαγωνισμός που έχει προσδιοριστεί για το Σεπτέμβριο έχει προκαλέσει αυτή την περίοδο ένα δημόσιο διάλογο στο οποίο συμμετέχει η Αντιπολίτευση και ο τεχνικός κόσμος (ΤΕΕ, εργολήπτες και σύλλογοι μηχανικών). Η αντιπολίτευση αφενός μεν διατείνεται ότι δικαιώνεται για τις επιλογές της, αφετέρου δε διαμαρτύρεται ότι ανατρέψαμε το σχεδιασμό της και συνεπώς το έργο κινδυνεύει να ακυρωθεί. Από την άλλη το ΤΕΕ και οι σύλλογοι των μηχανικών διαμαρτύρονται για το «αμαρτωλό» σύστημα δημοπράτησης μελέτη-κατασκευή. Πρόκειται για ένα σύστημα που εφαρμόζεται σε ειδικές περιπτώσεις με απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ, απόφαση την οποία είχε εξασφαλίσει, χωρίς τοπικές διαμαρτυρίες, η προηγούμενη Νομαρχιακή Αρχή. Τέλος, οι εργολήπτες διαμαρτύρονται με τη σειρά τους και ζητούν να παραταθεί ο διαγωνισμός, γιατί στο 3μηνο της προετοιμασίας των μελετών-προσφορών συμπεριλαμβάνεται ο Αύγουστος, που για τους πολλούς είναι μήνας των διακοπών, ο δε Σύλλογος Αρχιτεκτόνων ζητάει να προηγηθεί πανελλήνιος Αρχιτεκτονικός διαγωνισμός.

Τι είναι όμως αυτό το σύστημα δημοπρασίας και γιατί βάλλεται από τον τεχνικό κόσμο; Η επιλογή Αναδόχου με το σύστημα «μελέτη-κατασκευή» είναι συνδυασμός της οικονομικής προσφοράς και της βαθμολογίας της μελέτης που θα υποβληθεί. Προηγείται, δηλαδή, του ανοίγματος των οικονομικών προσφορών ο διαγωνισμός των μελετών και η βαθμολόγηση τους. Αυτό είναι και το κρίσιμο σημείο. Αμφισβητείται η αντικειμενική βαθμολόγηση της 7μελούς επιτροπής στην οποία θα συμμετέχουν εκπρόσωποι του ΤΕΕ, της ΤΕΔΚ και των εργοληπτών. Είναι ένας τρόπος δημοπράτησης που δεν επιδιώξαμε εμείς, είμαστε, όμως υποχρεωμένοι να το εφαρμόσουμε, αφού υπάρχει σχετική απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ. Δηλώσαμε παρόλα αυτά ότι θα διευρύνουμε τον τρόπο αξιολόγησης σε ανοιχτή διαδικασία, με δημόσια παρουσία των μελετών στη Νομαρχία ή στο ΤΕΕ, ώστε να διασφαλιστεί η διαφάνεια ο διάλογος και η αντικειμενικότητα της κρίσης. Θα θέσουμε επίσης υπόψη της Ν.Ε. το θέμα της παράτασης του διαγωνισμού, ώστε να αφαιρεθεί ο χρόνος των εορτών και των διακοπών. Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός θα είχε νόημα σε ένα καινούργιο κτίριο ή ως διαγωνισμός ιδεών για τη χρήση του κτιρίου η οποία, όμως, είναι προδιαγεγραμμένη. Δεν αλλάζει το κέλυφος του κτιρίου αλλάζει μόνο η χρήση του. Η ανακαίνιση του κτιρίου τελικά είναι μια προσφορά της ΝΑΜ προς την πόλη.