ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ(άρθρο στον ΤΠ 27-01-08)
Στις πρόσφατες ανακοινώνεις του Νομάρχη για τη βελτίωση της απορροφητικότητας του Νομαρχιακού προγράμματος του ΠΕΠ–Θεσσαλίας, ανακοινώθηκαν δύο(2) σημαντικές, κατά τη γνώμη μας, αποφάσεις, που θα εφαρμόζονται πλέον για όλα τα προγράμματα κατασκευής δημοσίων έργων της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Μαγνησίας.
Η πρώτη αφορά τη συγκρότηση ομάδας έργου σε επιτελικό επίπεδο για την υλοποίηση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων που εισάγει στη Δημόσια Διοίκηση στοιχεία από τη Διοίκηση των επιχειρήσεων, με βάση το πολύ πρόσφατο νόμο Ν. 3614/07, που αφορά τη διαδικασία υλοποίησης της 4ης προγραμματικής περιόδου 2007-2013.
Στις ομάδες έργου, όπως είναι γνωστό από το σύγχρονο μάνατζμεντ, γίνεται η χάραξη των στόχων, καταστρώνεται λεπτομερής προγραμματισμός και χρονοδιάγραμμα δράσεων για το επόμενο διάστημα, γίνεται εξατομίκευση της ευθύνης, για το ποιος αναλαμβάνει να υλοποιήσει τι, ενώ η επόμενη συνεδρίαση της ομάδας ξεκινάει με απολογισμό, ανασκόπηση των νέων δεδομένων και νέο πρόγραμμα δράσεων και ενεργειών.
Η δεύτερη απόφαση αφορά τον κοινωνικό έλεγχο στην κατασκευή των δημοσίων έργων, δηλαδή τη συμμετοχή των χρηστών του έργου από τη φάση του σχεδιασμού μέχρι τη φάση της κατασκευής, της λειτουργίας και της συντήρησής του. Είναι κάτι που προβλέπεται στο βασικό νόμο περί δημοσίων έργων Ν.1418/84 και του εκτελεστικού ΠΔ 609/85 για τα σημαντικά έργα, που δυστυχώς ελάχιστες φορές έχει ενεργοποιηθεί απ’ τους, κατά το νόμο, αρμόδιους που είναι ο εκάστοτε Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ και οι Νομάρχες.
Όπως είναι γνωστό, το αίτημά μας προς τον κ. Σουφλιά για συγκρότηση Επιτροπής Παρακολούθησης του Περιφερειακού, απορρίφθηκε για να συγκροτηθεί στη συνέχεια άτυπα με απόφαση του Νομάρχη.
Η αναγκαιότητα αυτή προκύπτει από την ίδια την κατασκευή των δημοσίων έργων που είναι πάντα μια σημαντική παρέμβαση που αλλάζει, με θετικές και αρνητικές επιπτώσεις, τα δεδομένα για τους κατοίκους μιας περιοχής που θα είναι οι χρήστες του έργου.
Ο διάλογος με την τοπική κοινωνία, ο σωστός σχεδιασμός, η άρτια και ποιοτική κατασκευή και βέβαια στη συνέχεια η λειτουργία και η συντήρηση του έργου, αποτελούν σημαντικές συνιστώσες στη διαδικασία παραγωγής ενός δημοσίου έργου.
Είναι γνωστό ότι μερικές φορές, στο παρελθόν, από έλλειψη συντονισμού, γνώσης και εμπειρίας, έχουν συμβεί είτε αστοχίες στη φάση του σχεδιασμού ή στη φάση της κατασκευής, είτε έχουν προκαλέσει την αντίδραση των κατοίκων, όταν ξαφνικά βλέπουν να ξεκινάει η κατασκευή ενός έργου που είχαν διεκδικήσει, αλλά δεν είχαν εικόνα για τα μέγεθος και τα χαρακτηριστικά του.
Τη διαδικασία υλοποίησης ενός έργου, πολλές φορές, καλούνται να φέρουν σε πέρας τεχνικές υπηρεσίες, αποστελεχωμένες και «γερασμένες», χωρίς να διαθέτουν, μερικές φορές, εξειδικευμένα στελέχη με τα αντίστοιχα προσόντα γνώσης και εμπειρίας, αφού η διαρκής εκπαίδευση και παρακολούθηση των εξελίξεων στο δημόσιο επαφίεται στον «πατριωτισμό» του ίδιου του υπαλλήλου. Υπάρχει κι ακόμη ένα στοιχείο που καθιστά επιβεβλημένο τον κοινωνικό έλεγχο στην παραγωγή των δημοσίων έργων.
Είναι γνωστή η εντύπωση που υπάρχει στην κοινή γνώμη ότι πολλές φορές τα έργα δεν κατασκευάζονται σωστά κι ότι οι εργολάβοι δεν ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους υπό την ανοχή των πολιτικών και των υπαλλήλων.
Είναι γνωστές και οι συζητήσεις για το βασικό μέτοχο, τους «νταβατζήδες» και το «αμαρτωλό μαθηματικό τύπο» και την τύχη που είχαν όλα αυτά στο δημόσιο πολιτικό διάλογο. Δυστυχώς, η αντιπαράθεση συνήθως γίνεται για την απορροφητικότητα και όχι για την ποιότητα και τη λειτουργικότητα ενός δημόσιου έργου.
Στο επίπεδο της κοινωνίας πιστεύουμε ότι αξίζει μια προσπάθεια, να μπορέσουμε να ανακτήσουμε την αξιοπιστία της κοινής γνώμης έναντι όλων των παραγόντων που συμμετέχουν στην παραγωγή ενός δημόσιου έργου.
Η συστηματική παρακολούθηση και η τήρηση των απαιτήσεων και των προδιαγραφών της μελέτης παράγουν πάντα ένα ποιοτικό έργο, του οποίου ο χρόνος ζωής είναι μεγαλύτερος, το κόστος συντήρησης μικρότερο προς όφελος τελικά του κοινωνικού συνόλου που χρηματοδοτεί την κατασκευή των δημοσίων υποδομών.
Έχουμε την πεποίθηση ότι στην κατεύθυνση αυτή πρέπει να αξιοποιήσουμε τις σχετικές διατάξεις του άρθρου 6 του Ν.1418/84 και του άρθρου 31 του ΠΔ 609/85 που προβλέπει την ενεργοποίηση των επιτροπών παρακολούθησης ή επιτροπών κοινωνικού ελέγχου.
Σε συνεργασία με τους Δήμους των περιοχών, όπου εκτελούνται τα έργα ή τους φορείς διαχείρισης, όπως είναι οι φορείς για το Μαυρομάτη και το Παναγιώτικο, τον τεχνικό κόσμο και το ΤΕΕ και διαθέσιμους εθελοντές, πρέπει να συγκροτήσουμε για όλα τα εκτελούμενα έργα μία επιτροπή που θα συμβάλει στους παραπάνω στόχους.
Οι επιτροπές αυτές δεν παρεμβαίνουν στη Διοίκηση του έργου, έχουν όμως στη διάθεσή τους όλα τα στοιχεία που τους δίνουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν στις συζητήσεις, να καταθέσουν τις απόψεις τους και να τις «μπολιάζουν» με τα τεχνοκρατικά στελέχη και την πολιτική ηγεσία του φορέα υλοποίησης ενός έργου.
Είναι αναμφισβήτητο ότι η Δημόσια διοίκηση και οι έλληνες μηχανικοί μέσω των τεχνικών υπηρεσιών έχουν επιτελέσει διαχρονικά ένα σημαντικό έργο στη χώρα.
Οι Δημόσιοι φορείς και οι τεχνικές τους υπηρεσίες και η Δημόσια Διοίκηση στο σύνολό της πρέπει να αναβαθμίσουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες πρέπει να αναβαθμίσουν την αποτελεσματικότατά της, πρέπει να κερδίσουν την εκτίμηση της κοινής γνώμης δηλαδή του φορολογούμενου πολίτη.
Η πρώτη αφορά τη συγκρότηση ομάδας έργου σε επιτελικό επίπεδο για την υλοποίηση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων που εισάγει στη Δημόσια Διοίκηση στοιχεία από τη Διοίκηση των επιχειρήσεων, με βάση το πολύ πρόσφατο νόμο Ν. 3614/07, που αφορά τη διαδικασία υλοποίησης της 4ης προγραμματικής περιόδου 2007-2013.
Στις ομάδες έργου, όπως είναι γνωστό από το σύγχρονο μάνατζμεντ, γίνεται η χάραξη των στόχων, καταστρώνεται λεπτομερής προγραμματισμός και χρονοδιάγραμμα δράσεων για το επόμενο διάστημα, γίνεται εξατομίκευση της ευθύνης, για το ποιος αναλαμβάνει να υλοποιήσει τι, ενώ η επόμενη συνεδρίαση της ομάδας ξεκινάει με απολογισμό, ανασκόπηση των νέων δεδομένων και νέο πρόγραμμα δράσεων και ενεργειών.
Η δεύτερη απόφαση αφορά τον κοινωνικό έλεγχο στην κατασκευή των δημοσίων έργων, δηλαδή τη συμμετοχή των χρηστών του έργου από τη φάση του σχεδιασμού μέχρι τη φάση της κατασκευής, της λειτουργίας και της συντήρησής του. Είναι κάτι που προβλέπεται στο βασικό νόμο περί δημοσίων έργων Ν.1418/84 και του εκτελεστικού ΠΔ 609/85 για τα σημαντικά έργα, που δυστυχώς ελάχιστες φορές έχει ενεργοποιηθεί απ’ τους, κατά το νόμο, αρμόδιους που είναι ο εκάστοτε Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ και οι Νομάρχες.
Όπως είναι γνωστό, το αίτημά μας προς τον κ. Σουφλιά για συγκρότηση Επιτροπής Παρακολούθησης του Περιφερειακού, απορρίφθηκε για να συγκροτηθεί στη συνέχεια άτυπα με απόφαση του Νομάρχη.
Η αναγκαιότητα αυτή προκύπτει από την ίδια την κατασκευή των δημοσίων έργων που είναι πάντα μια σημαντική παρέμβαση που αλλάζει, με θετικές και αρνητικές επιπτώσεις, τα δεδομένα για τους κατοίκους μιας περιοχής που θα είναι οι χρήστες του έργου.
Ο διάλογος με την τοπική κοινωνία, ο σωστός σχεδιασμός, η άρτια και ποιοτική κατασκευή και βέβαια στη συνέχεια η λειτουργία και η συντήρηση του έργου, αποτελούν σημαντικές συνιστώσες στη διαδικασία παραγωγής ενός δημοσίου έργου.
Είναι γνωστό ότι μερικές φορές, στο παρελθόν, από έλλειψη συντονισμού, γνώσης και εμπειρίας, έχουν συμβεί είτε αστοχίες στη φάση του σχεδιασμού ή στη φάση της κατασκευής, είτε έχουν προκαλέσει την αντίδραση των κατοίκων, όταν ξαφνικά βλέπουν να ξεκινάει η κατασκευή ενός έργου που είχαν διεκδικήσει, αλλά δεν είχαν εικόνα για τα μέγεθος και τα χαρακτηριστικά του.
Τη διαδικασία υλοποίησης ενός έργου, πολλές φορές, καλούνται να φέρουν σε πέρας τεχνικές υπηρεσίες, αποστελεχωμένες και «γερασμένες», χωρίς να διαθέτουν, μερικές φορές, εξειδικευμένα στελέχη με τα αντίστοιχα προσόντα γνώσης και εμπειρίας, αφού η διαρκής εκπαίδευση και παρακολούθηση των εξελίξεων στο δημόσιο επαφίεται στον «πατριωτισμό» του ίδιου του υπαλλήλου. Υπάρχει κι ακόμη ένα στοιχείο που καθιστά επιβεβλημένο τον κοινωνικό έλεγχο στην παραγωγή των δημοσίων έργων.
Είναι γνωστή η εντύπωση που υπάρχει στην κοινή γνώμη ότι πολλές φορές τα έργα δεν κατασκευάζονται σωστά κι ότι οι εργολάβοι δεν ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους υπό την ανοχή των πολιτικών και των υπαλλήλων.
Είναι γνωστές και οι συζητήσεις για το βασικό μέτοχο, τους «νταβατζήδες» και το «αμαρτωλό μαθηματικό τύπο» και την τύχη που είχαν όλα αυτά στο δημόσιο πολιτικό διάλογο. Δυστυχώς, η αντιπαράθεση συνήθως γίνεται για την απορροφητικότητα και όχι για την ποιότητα και τη λειτουργικότητα ενός δημόσιου έργου.
Στο επίπεδο της κοινωνίας πιστεύουμε ότι αξίζει μια προσπάθεια, να μπορέσουμε να ανακτήσουμε την αξιοπιστία της κοινής γνώμης έναντι όλων των παραγόντων που συμμετέχουν στην παραγωγή ενός δημόσιου έργου.
Η συστηματική παρακολούθηση και η τήρηση των απαιτήσεων και των προδιαγραφών της μελέτης παράγουν πάντα ένα ποιοτικό έργο, του οποίου ο χρόνος ζωής είναι μεγαλύτερος, το κόστος συντήρησης μικρότερο προς όφελος τελικά του κοινωνικού συνόλου που χρηματοδοτεί την κατασκευή των δημοσίων υποδομών.
Έχουμε την πεποίθηση ότι στην κατεύθυνση αυτή πρέπει να αξιοποιήσουμε τις σχετικές διατάξεις του άρθρου 6 του Ν.1418/84 και του άρθρου 31 του ΠΔ 609/85 που προβλέπει την ενεργοποίηση των επιτροπών παρακολούθησης ή επιτροπών κοινωνικού ελέγχου.
Σε συνεργασία με τους Δήμους των περιοχών, όπου εκτελούνται τα έργα ή τους φορείς διαχείρισης, όπως είναι οι φορείς για το Μαυρομάτη και το Παναγιώτικο, τον τεχνικό κόσμο και το ΤΕΕ και διαθέσιμους εθελοντές, πρέπει να συγκροτήσουμε για όλα τα εκτελούμενα έργα μία επιτροπή που θα συμβάλει στους παραπάνω στόχους.
Οι επιτροπές αυτές δεν παρεμβαίνουν στη Διοίκηση του έργου, έχουν όμως στη διάθεσή τους όλα τα στοιχεία που τους δίνουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν στις συζητήσεις, να καταθέσουν τις απόψεις τους και να τις «μπολιάζουν» με τα τεχνοκρατικά στελέχη και την πολιτική ηγεσία του φορέα υλοποίησης ενός έργου.
Είναι αναμφισβήτητο ότι η Δημόσια διοίκηση και οι έλληνες μηχανικοί μέσω των τεχνικών υπηρεσιών έχουν επιτελέσει διαχρονικά ένα σημαντικό έργο στη χώρα.
Οι Δημόσιοι φορείς και οι τεχνικές τους υπηρεσίες και η Δημόσια Διοίκηση στο σύνολό της πρέπει να αναβαθμίσουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες πρέπει να αναβαθμίσουν την αποτελεσματικότατά της, πρέπει να κερδίσουν την εκτίμηση της κοινής γνώμης δηλαδή του φορολογούμενου πολίτη.
Ηλίας Ξηρακιάς, Αντινομάρχης
Σχόλια